Wydawca treści Wydawca treści

Historia

Nadleśnictwo Trzciel w aktualnym stanie utworzono z dniem 01.10.1979 r. na podstawie Zarządzenia nr 46 Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych z dnia 10 listopada 1978r. w sprawie dostosowania granic OZLP do aktualnego podziału administracyjnego kraju, oraz Zarządzenia nr 23 Dyrektora OZLP w Szczecinie z dnia 28 listopada 1978r. Zgodnie z tym zarządzeniem Nadleśnictwo Trzciel składające się z obrębów Trzciel i Brójce przekazało do OZLP Zielona Góra część obrębu Brójce o powierzchni ogólnej około 1893 ha i część obrębu Trzciel o powierzchni ogólnej około 3246 ha, a przyjęto z Nadleśnictwa Międzyrzecz część obrębu Pszczew o powierzchni ogólnej około 5243 ha i część obrębu Zbąszyń Nadleśnictwa Wolsztyn (lasy leżące w granicach województwa gorzowskiego) o powierzchni ogólnej 2100 ha. W wyniku tych zmian powstało nowe Nadleśnictwo Trzciel z obrębami: Trzciel, Pszczew i Brójce.

Z dniem 01.01.1988 r. na podstawie Zarządzenia nr 14 Dyrektora OZLP w Szczecinie z dnia 26 października 1987r. z obrębu Brójce przekazano dla Nadleśnictwa Babimost powierzchnię 913,13 ha, a przejęto z obrębu Dabrówka i włączono do obrębu Trzciel powierzchnię 725,25 ha. Wyżej wymienione obręby stanowiły dawniej samodzielne nadleśnictwa utworzone w roku 1945. Byłe Nadleśnictwo Trzciel posiadało wówczas powierzchnię 7200,60 ha i składało się w 82% z lasów majątkowych upaństwowionych na mocy Dekretów PKWN oraz w 18% z lasów państwowych, które obecnie znajdują się w leśnictwie Jasieniec i Chociszewo.

Nadleśnictwo Pszczew miało powierzchnię około 8160 ha, a tworzyły ją: lasy majątkowe - 78,2%, lasy państwowe - 8,7%, lasy samorządowe - 6,2% i lasy chłopskie - 6,9%. Więcej materiałów zachowało się na temat gospodarki przeszłej Nadleśnictwa Brójce. W XIX wieku nadleśnictwo to nazywało się Stary Dwór (Altenhof), a siedziba mieściła się w Jordanowie. W roku 1885 nadleśnictwo zmieniło nazwę na Brójce (Bratz).Składało się ono z czterech kompleksów; dwa główne, tworzące obecnie z innymi lasami leśnictwa: Szumiąca, Wyszanowo i Nowy Świat, rozgraniczała rzeka Jordan (obecna nazwa Paklica), natomiast pozostałe dwa kompleksy położone były między Trzcielem a Lutolem Mokrym.

Do roku 1945 nadleśnictwa pozostawały w zasadzie bez zmian. Po ustaniu działań wojennych w 1945 r. władze polskie utworzyły Nadleśnictwo Brójce w nowych granicach o powierzchni przyblizonej 5387,01 ha, składajacej się z: 2719,09 ha (34,8%) lasów państwowych, 2168,64 ha (27,8%) lasów majątkowych, 2907,45 ha (37,4%) lasów chłopskich.

Podczas prowizorycznego u.l. w roku 1953 powierzchnia nadleśnictwa wynosiła 7244,30 ha. Do roku 1945 regularny podział powierzchniowy, który w zasadzie dał początek podziałowi obowiązującemu obecnie, posiadały wszystkie lasy państwowe, a w Nadleśnictwie Brójce także lasy majątkowe. W nadleśnictwie Pszczew i Brójce oddziały miały powierzchnię 50 - 60 ha. Pozostałe lasy miały podział nieregularny, zbliżony do naturalnego. Oddziały charakteryzowały się różnymi kształtami i wielkością, a granice oparte były na drogach, często zarośniętych, ciekach wodnych, torach kolejowych. Część lasów chłopskich tworzyły większe lub mniejsze śródpolne enklawy. Dopiero podczas urządzenia definitywnego w latach 1965 - 66 BUL i PL Oddział w Łodzi, wspólnie z OZLP i nadleśnictwami, opracowało i utrwaliło na gruncie nowy podział powierzchniowy, odpowiadający obowiązującym przepisom, dowiązany do podziału istniejącego w byłych lasach państwowych, oparty na sztucznie przeciętych liniach gospodarczych i oddziałowych z nieznacznym wykorzystaniem rozgraniczeń naturalnych. Podczas wspomnianego urządzenia pomierzono także dokładnie powierzchnie nadleśnictw.

Przed rokiem 1945 w lasach państwowych i majątkowych, tworzących Nadleśnictwo Brójce stosowano rębnię zupełną o szerokości zrębów do 80m, natomiast w lasach chłopskich i w całych byłych nadleśnictwach Trzciel i Pszczew cięto całe pododdziały, niezależnie od wielkości i kształtu, bez zachowania kierunku cięć. Wiek rębności dla sosny wynosił 100 - 120 lat. Zręby odnawiano sadzeniem lub siewem, przeważnie sosną. Tylko na żyźniejszych siedliskach sadzono w domieszce buka i dęba, niekiedy świerka i daglezję. W niektórych drzewostanach sosnowych średnich klas wieku na siedliskach boru mieszanego świeżego i lasu mieszanego wprowadzono pod okapem buk i dąb. W ten sposób powstały nieliczne drzewostany II-piętrowe, które po usunięciu górnego piętra dały początek drzewostanom bukowym z domieszką dęba, w większości o niskim zadrzewieniu i słabej jakości technicznej. Stan lasów chłopskich i częściowo majątkowych na skutek prowadzenia gospodarki rabunkowej znacznie odbiegał od pozostałych. Były to głównie drzewostany sosnowe różnych klas wieku, rosnące na siedliskach zdegradowanego boru świeżego, pochodzenia sztucznego lub samosiewu. Składały się z wielu kęp różnej wielkości w stanie krańcowego zaniedbania pod względem hodowlanym i pielęgnacyjnym. Około 30% powierzchni zajmowały drzewostany źle produkujące lub halizny. Ponadto w latach 50-tych XX wieku powstała duża ilość drzewostanów z samosiewu.

Jeszcze w czasach przedwojennych próbowano zmeliorować zabagniające się tereny nad Obrą (obecne leśnictwo Jasieniec), lecz wskutek utrzymującego się wysokiego poziomu wody w rzece Obrze, do której doprowadzono rowy odwadniające, przedsięwzięcie to nie dało oczekiwanych rezultatów.

W latach powojennych po prowizorycznym określeniu granic, powierzchni i zasięgów terytorialnych nadleśnictw rozpoczęto w lasach wdrażać gospodarkę planową. I tak w latach 1946/47 opracowano przybliżoną tabelę klas wieku na okres do roku 1953 i rejestr stanu posiadania. Według stanu na 01.X.1953r. we wszystkich omawianych nadleśnictwach przeprowadzono prowizoryczne urządzenie lasu.
W ramach podziału powierzchniowego zaprojektowano:

  • w Nadleśnictwie Trzciel trzy gospodarstwa: sosnowe, dębowo-sosnowe, i jesionowo-olszowe,
  • w Nadleśnictwie Pszczew dwa gospodarstwa: sosnowe i dębowo-sosnowe,
  • w Nadleśnictwie Brójce dwa gospodarstwa: sosnowe i zbiorcze.

W gospodarstwie sosnowym i w olesach zaprojektowano rębnie zupełne o szerokości zrębów 40-80m z 3-5 letnim nawrotem cięć, w pozostałych gospodarstwach rębnie gniazdowe i częściowe.

W wyniku odgórnie narzuconych rozmiarów, założone etaty zarówno powierzchniowe jak i miąższościowe użytkowania rębnego i trzebieży przekroczono znacznie, a w Nadleśnictwie Brójce  kilkakrotnie.

Lokalizacja zrębów w terenie była zgodna z planem, lecz nie zawsze zachowywano właściwy nawrót cięć; często nowe zręby zakładano przy haliznach i słabych uprawach, co doprowadziło do powstania w niektórych oddziałach dużych powierzchni upraw złej jakości lub upraw przepadłych.

Rębnie częściowe i gniazdowe stosowano tylko w nielicznych przypadkach (w formie eksperymentalnej) i przeważnie bez pozytywnych rezultatów; na skutek zniszczenia części zbyt wyrośniętych podrostów bukowych i jesionowych, powierzchnie w lukach obsiewały się niepożądanymi gatunkami drzew i krzewów. Wszystkie powierzchnie odnawiano sztucznie przez sadzenie lub siew, czasami z wyprzedzającym wprowadzeniem, jeszcze pod okapem drzewostanu macierzystego, gatunków wolnorosnących jak buk i dąb. W Nadleśnictwie Brójce próbowano ciąć drzewostany sosnowe rębnią gniazdową, a gniazda odnawiano sosną. Skutek był fatalny, więc szybko odstąpiono od tej metody.

Plan zalesień i odnowień wykonano ze znaczną nadwyżką, lecz sytuacja na odcinku likwidacji halizn, płazowin i zrębów zaległych była nadal fatalna, gdyż w międzyczasie dochodziły nowe powierzchnie tego rodzaju. Taki stan rzeczy spowodowany był między innymi brakiem siły roboczej i własnego sprzętu mechanicznego do uprawy gleby. Pomimo przekroczenia planów użytkowania przedrębnego (oprócz Nadleśnictwa Pszczew) większość drzewostanów młodych klas wieku pozostało nadal przegęszczonych i zaniedbanych (dla ciekawości - uzyskany wskaźnik trzebieżowy w Nadleśnictwie Pszczew wyniósł 7,2 m3/ha). Planu czyszczeń nie wykonano w żadnym nadleśnictwie (np. w Nadleśnictwie Pszczew wykonano w 49%). Ponadto w tym okresie narzucono nadleśnictwom przejęcie znacznych powierzchni nieużytków i gruntów rolnych najsłabszych klas do zalesienia, często z istniejącymi kępami drzewostanów sosnowych młodszych klas wieku pochodzących z samosiewu, które ze względu na niskie zadrzewienie, silne ugałęzienie i zniszczenia spowodowane przez zwierzynę nie przedstawiały większej wartości, a wielokrotne uzupełnienie nie przyniosło pożądanych rezultatów. W minionych okresach gospodarczych nie zanotowano większych szkód ze strony przyrody ożywionej i nieożywionej, z wyjątkiem szkód powodowanych przez zwierzynę płową, której pogłowie znacznie przekraczało pojemności łowisk i gradacji brudnicy mniszki w latach 1949/50, która prawie całkowicie wyeliminowała świerk z Nadleśnictwa Brójce.