To właśnie zbiór szyszek i pozyskanie nasion jest pierwszym etapem powstania w przyszłości nowego lasu, który wyrośnie między innymi w miejscu wcześniej wyciętych drzew z drzewostanów przeznaczonych do celów produkcyjno-gospodarczych, związanych z pozyskaniem drewna. Jest to bardzo ważny moment pracy leśników, gdyż naszym obowiązkiem jest zabezpieczenie bazy nasiennej w nieprzerwaną dostępność nasion, a przez to zachowanie ciągłości i trwałości bogatego w bioróżnorodność lasu. 

Dlaczego zrywamy zimą? To właśnie o tej porze roku owoce większości drzew iglastych (Cis pospolity–Taxus baccata L. nie rodzi szyszek) zwane szyszkami, mają zamknięte łuski nasienne, to znaczy, że są pełne i zawierają dojrzałe już nasiona. Łuski nasienne wraz ze wzrostem temperatury będą się otwierać powodując wypadanie nasion i naturalne rozsiewanie. W takiej sytuacji zbieranie z ziemi wysypanych z szyszek nasion to syzyfowa praca. Dlatego decydujące znaczenie w większości prowadzonych w lesie prac gospodarczych ma odpowiedni czas i pora roku. 

W tym roku ich rozmiar 4-5 cm długości nie jest imponujący. Jaka będzie wydajność, czyli ilość nasion znajdujących się w środku okaże się, dopiero gdy trafią do wyłuszczarni. Nie spodziewamy się jednak bardzo dobrych wyników. Średnia wydajność wynosi 1,5 kg nasion ze 100 kg szyszek. 

Zbiór odbywa się ręcznie i polega na zrywaniu szyszek z koron drzew w wytypowanych wcześniej drzewostanach o najlepszych cechach zdrowotnych i jakościowych. Drzewostany te nazywane nasiennymi stanowią rejestrowaną bazę nasienną w Lasach Państwowych. Ręczny zbiór szyszek sosny to bardzo żmudna praca.

Rozróżniamy dwa typy drzewostanów nasiennych: wyłączone drzewostany nasienne (WDN) i gospodarcze drzewostany nasienne (GDN). W drzewostanach gospodarczych szyszki zrywamy z koron drzew ściętych, a w drzewostanach wyłączonych z koron drzew stojących. W drzewostanach wyłączonych, jak nazwa wskazuje, nie prowadzimy cięć gospodarczych. 

Granice drzewostanów nasiennych oznaczone są trwale w terenie namalowaną opaską żółtego koloru. Opaska gospodarczych drzewostanów nasiennych ma linię przerywaną, a linia wyłączonych drzewostanów nasiennych ma przebieg ciągły i dodatkowo opisana jest numerem ewidencyjnym. Zadaniem tych drzewostanów jest produkcja nasion w jak najdłuższym okresie. Zbiór szyszek w drzewostanach wyłączonych jest zadaniem zdecydowanie specjalistycznym wymagającym użycia technik alpinistycznych.

Efekt godzinnej pracy zbieracza to 10 kg szyszek sosny zebranych z pięciu koron ściętych drzew. Wstępnie okazuje się, że rok nie będzie zbyt urodzajny. Szyszek jest mało i dodatkowo mają małe rozmiary. Z takiego pełnego wiadra szyszek uzyskamy pół szklanki nasion. Można powiedzieć, że niewiele, ale po wysiewie ich na szkółce leśnej wyhodujemy ok. 15 tys. sadzonek. Z takiej liczby wysadzonych sadzonek powstanie nowy las o powierzchni 2 boisk piłkarskich.

Zebrane szyszki transportowane są do wyłuszczarni nasion, gdzie w specjalnych warunkach odbywa się proces pozyskania nasion. Następnie wyłuszczone nasiona oczekują na wysiew na szkółce leśnej. Tam po skiełkowaniu i po wielu zabiegach pielęgnacyjnych i ochronnych wyrosną sadzonki przyszłego lasu.

Nadleśnictwo Trzciel, aby zapewnić sobie ciągłe nieprzerwane zapotrzebowanie na dobrej jakości sadzonki, średniorocznie musi zebrać 1500 kg szyszek z wytypowanych i zachowanych drzewostanów nasiennych. Nie jest to możliwe każdego roku, gdyż o wszystkim decyduje wiele warunków meteorologicznych i przyrodniczych oraz cechy danego gatunku drzewa. Czasami zdarza się, że duża liczba zebranych szyszek nie przekłada się na dobrą i oczekiwaną wydajność, czyli uzyskaną ilość nasion. Jakie wyniki uda nam się uzyskać w tym roku przekonamy się dopiero w wyłuszczarni. Sadzonek z pewnością nam nie zabraknie i wystarczy ich także dla wszystkich chętnych, którzy dbając o środowisko będą chcieli posadzić swoje drzewa i lasy.

Na zakończenie przedstawiamy podsumowanie naszych działań związanych z nasiennictwem leśnym pewnym porównaniem: 1 wiadro szyszek równa się nowej powierzchni leśnej o wielkości 2 boisk piłkarskich. Mamy nadzieję, że powyższe porównanie nie tylko dla nas ma zdecydowanie pozytywny wydźwięk.